Polscy himalaiści



Wanda Rutkowska

 (ur. 4 lutego 1943, zm. 12 lub 13 maja 1992) – polska alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik, jedna z najbardziej znanych Polek światowego himalaizmu, jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Polka stanęła na Mount Everest, najwyższym szczycie Ziemi. 
Urodziła się na Litwie. Po II wojnie światowej z całą rodziną przyjechała do Wrocławia. Maturę zdała w II Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu, studiowała na Politechnice Wrocławskiej, z dyplomem inżyniera-elektronika pracowała w Instytucie Automatyki Systemów Energetycznych. Później przeniosła się do Warszawy, podjęła pracę w Instytucie Maszyn Matematycznych. Jeszcze w czasach licealnych zapowiadała się na świetną siatkarkę, grała w I lidze (nawet kandydowała do gry w reprezentacji Polski). Pierwsze kontakty ze wspinaniem miała w Sokolikach, skałkach koło Jeleniej Góry. Tam się zaczęła jej przygoda z górami. W 1962 roku ukończyła kurs taternicki na Hali Gąsienicowej w Tatrach. W Tatrach wspinała się na wielu klasycznych i bardzo trudnych drogach (lata 60.), m.in. północną ścianą Małego Kieżmarskiego Szczytu czy wariantem "R" na Mnichu. Potem były Alpy i w końcu Himalaje. Należała do Klubu Wysokogórskiego we Wrocławiu, a po 1973 roku, kiedy przeniosła się, do Klubu Wysokogórskiego w Warszawie. Osiągnięcia Wandy Rutkiewicz stawiają ją w gronie najlepszych himalaistek w historii. O swoich wyprawach i płynących z stąd przemyśleniach często pisała w czasopismach o tematyce alpinistycznej. Była zdecydowaną rzeczniczką i zdeterminowaną realizatorką wspinaczkowej samodzielności kobiet. Była też autorką bądź współautorką kilku książek. Zaginęła w 1992 podczas ataku szczytowego na Kanczendzongę. Wraz z Carlosem Carsolio 12 maja o w pół do czwartej wyruszyli w górę z obozu IV na 7950 m. Po dwunastogodzinnej wspinaczce w głębokim śniegu Carsolio stanął na wierzchołku. Schodząc napotkał Wandę na wysokości ponad 8200 metrów. Mimo braku sprzętu biwakowego zdecydowała się przeczekać noc i kontynuować wejście następnego dnia. Jej ciała nie odnaleziono. W 1994, jako jedna z trzech pierwszych osób została odznaczona (pośmiertnie) Medalem im. Króla Alberta I, przyznawanym za wyjątkowe zasługi górskie przez King Albert Memorial Foundation.



Anna Czerwińska
 
(ur. 10 lipca 1949) Urodziła się w Warszawie, gdzie mieszka do dziś. Ukończyła wydział Farmaceutyczny na Akademii Medycznej w Warszawie. Po trzech latach studiów doktoranckich otrzymała tytuł Doktora Nauk Farmaceutycznych- została pełnoprawną "Pigułą". Pracowała krótko w służbie zdrowia (A.Medyczna, Cefarm, Szpital Dziecięcy), uciekła stamtąd, żeby zająć się robotami wysokościowymi. Jej hobby to rafting i kajaki. Jej zawód to wchodzenie na najwyższe, górskie części globu. Od 30 lat wspina się w Tatrach, Alpach, Karakorum i Himalajach. Pierwsza Polka która zdobyła Koronę Ziemi, czyli najwyższe szczyty wszystkich siedmiu kontynentów. Zdobywczyni sześciu spośród wszystkich czternastu ośmiotysięczników. Najstarsza kobieta której udało się stanąć na szczycie Mt.Everestu.



Aleksander Lwów

(ur. 18 września 1953) Urodził się w Krakowie. Polski alpinista i himalaista. Wspina się od 1970 roku, a swoją przygodę ze wspinaczką zaczął jak duża część osób z Wrocławia od skałek Gór Sokolich w Rudawach Janowickich (kurs grotołazów) i w Karkonoszach. Od 1971 r. był członkiem Klubu Wysokogórskiego we Wrocławiu (do momentu jego rozwiązania się w 1998). Od 1999 r. jest członkiem Klubu Wysokogórskiego w Katowicach. Był uczestnikiem wypraw w Himalaje, między innymi na K2 (2 razy, w tym raz w zimie); Yalung Kang (zimą); Broad Peak (zimą); Mt Everest (4 razy). Wspinał się także w Hindukuszu, Pamirze, Andach i Tien Szaniu. Jest autorem pierwszego polskiego i jak dotąd najszybszego w historii (7 godzin, samotnie) wejście na Pumori. W 1991 roku zorganizował i kierował międzynarodową wyprawą Polish Jack Wolfskin Everest Expedition.



Jerzy Kukuczka

 (ur. 24 marca 1948, zm. 24 października 1989) urodzony w Katowicach polski alpinista i himalaista, jako drugi człowiek na Ziemi zdobył Koronę Himalajów i Karakorum – wszystkie 14 szczytów o wysokości ponad 8 tysięcy metrów, 
pierwszy był Reinhold Messner, któremu zajęło to 16 lat, Kukuczce zaledwie . Spośród 14 ośmiotysięczników, które zdobył w latach 1979-1987 na 11 z nich wszedł nowymi drogami (poza swoim pierwszym ośmiotysięcznikiem wspinał się albo w ekstremalnie ciężkich warunkach zimą albo nowymi trasami), 5-krotnie w stylu alpejskim, na 4 - po raz pierwszy zimą, na 1 szczyt samotnie - żaden inny zdobywca 14 ośmiotysięczników nie może pochwalić się takim bilansem. Dokonał rzeczy niebywałej – w ciągu niespełna półtora roku
(21 stycznia 1985 r. – 18 lipca 1986 r.) zdobył pięć ośmiotysięczników, z czego aż trzy zimą, na dwóch zaś, także na K2, wytyczył nowe, niezwykle trudne drogi. Wolno aklimatyzował się, za to słynął z ogromnej wytrzymałości psychicznej i fizycznej. Jego partnerami byli m.in. Wojciech Kurtyka, Artur Hajzer, Krzysztof Wielicki, Leszek Cichy oraz Ryszard Pawłowski. W szkole średniej uprawiał też przez pewien czas podnoszenie ciężarów, aż do momentu kiedy dostał zakaz lekarski uprawiania tego sportu. W 1988 na Igrzyskach Olimpijskich w Calgary wraz z Reinholdem Messnerem nagrodzony srebrnym medalem olimpijskim. Reinhold Messner odmówił przyjęcia medalu uzasadniając swój gest tym, że uważa alpinizm za twórczość, a nie rywalizację
.


Andrzej Zawada

 (ur. 16 lipca 1928 w Olsztynie, zm. 21 sierpnia 2000 w Warszawie) – polski himalaista, z wykształcenia inżynier sejsmolog, mąż aktorki Anny Milewskiej, jeden z pionierów polskiego himalaizmu i wspinaczki zimowej, autor filmów i fotografii z wypraw wysokogórskich, współautor książek alpinistycznych (m.in. Ostatni atak na Kunyang Chhish, 1973). Honorowy członek brytyjskiego Alpine Club, francuskiego Groupe de Haute Montagne oraz The Explorers Club. W 1959 kierował pierwszym przejściem zimowym całej grani Tatr. W 1965 dokonał drugiego przejścia drogi Bonattiego i Gobbiego na Wielkim Filarze Narożnym Mont Blanc. Był organizatorem i kierownikiem licznych wypraw wysokogórskich, m.in. 1971 dokonał pierwszego wejścia na Kunyang Chhish (7852 m n.p.m.) w Karakorum, w 1973 pierwszego zimowego wejście wraz z Tadeuszem Piotrowskim na szczyt siedmiotysięczny Noszak (7485 m n.p.m.) w Hindukuszu, w 1974 pierwszego przejścia północnej ściany Koh-i Mandaras (6628 m n.p.m.). Szef najbardziej znanej polskiej wyprawy – pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest w roku 1980 (Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy stanęli na szczycie 17 lutego), oraz wiosennej w tym samym roku, podczas której Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka poprowadzili nową drogę na wierzchołek najwyższego szczytu ziemi. Prowadził również zimową wyprawę na Cho Oyu na przełomie 1984 i 1985 roku, podczas której szczyt zdobyli (nową drogą, do dziś nie powtórzoną – Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski 12 lutego) oraz trzy dni później Andrzej Heinrich i Jerzy Kukuczka, dla którego było to drugie wejście na ośmiotysięcznik podczas jednego sezonu zimowego (osiągnięcia tego do dziś nikt nie powtórzył). Na przełomie 1987 i 1988 roku poprowadził pierwszą zimową, polsko-kanadyjską wyprawę na K2. Wyprawa nie osiągnęła szczytu, jednak w trakcie jej trwania Maciej Berbeka jako pierwszy człowiek w historii przekroczył 8000 m n.p.m. w Karakorum, zdobywając 6 marca przedwierzchołek Broad Peak - Rocky Summit (8030 m n.p.m.).