Australia



Po wschodniej części Australii, Nowej Zelandii, wyspach Oceanii, Stanach Zjednoczonych i Bałkanach wędrował Sygurd Wiśniowski (1841 - 1892). Jest autorem wielu reportaży m.in. "Listy z Czarnych Gór" i "Dziesięć lat w Australii" wydanych w 1873 roku. Mimo wielu krajów które zwiedził i poznał, pod koniec życia postanowił wrócić do Polski i tutaj na stałe zamieszkać. W Australii znalazł się także major Seweryn Korzeliński (1804 - 1876). Wcześniej brał czynny udział w powstaniu listopadowym oraz w powstaniu na Węgrzech, któremu dowodził generał Dembiński. Następnie wyjechał do Francji, a stamtąd udał się do Anglii. Kolejnym etapem jego podróży była właśnie Australia, gdzie znalazł pracę w jednej z kopalń złota. Spędził w tym kraju cztery lata, a następnie wrócił do Polski. W 1858 roku ukazał się jego "Opis podróży do Australii i pobytu tamże od roku 1852 do 1856", a dwa lata później został dyrektorem Rolniczej Szkoły w Czernichowie niedaleko Krakowa.
Najbardziej znanym Polakiem przebywającym w tamtych czasach w Australii jest jednak Paweł Edmund Strzelecki (1797 - 1873). Sławny geograf, geolog, badacz i podróżnik pochodził z Głuszyna. Odbył trwającą dziewięć lat podróż dookoła świata, którą w całości sam sfinansował. Przebywał w Ameryce Północnej, Ameryce Południowej, Nowej Zelandii, Tasmanii i wyspach Oceanii. W czasie powrotu do Europy zobaczył jeszcze Japonię, Chiny, Wietnam, Indonezję, Filipiny i Egipt. Od 1839 do 1844 Strzelecki podróżował po Australii, gdzie pieszo pokonał dystans ponad 14 tysięcy kilometrów. Najwięcej czasu spędził w Nowej Południowej Walii na południu kontynentu australijskiego. Odkrył złoża srebra i złota, które stały się ważnym impulsem do rozwoju gospodarczego kraju. Początkowo na życzenie gubernatora Gippsa nie informowano o tym odkryciu. Strzelecki zbadał ponadto gdzie istnieją najlepsze warunki dla rozwoju rolnictwa. Ziemie te, na cześć wspomnianego gubernatora Australii, nazwał Gippslandem. Nadał nazwę najwyższemu szczytowi kontynentu - Górze Kościuszki oraz miastu Czarnogóra, którą miejscowi zmienili na Tarngulla. Wszystko co zobaczył, zbadał i pomierzył na tym kontynencie zawarł po powrocie do Europy w dziele "Physical Description of New South Wales and Van Diemen`s Land" ("Fizyczny Opis Nowej Południowej Walii i Tasmanii") wydanym w 1845 roku w Londynie. Również w Londynie w 1873 roku Paweł Strzelecki zmarł. Jego wkład w poznanie Australii docenili inni badacze i podróżnicy nadając nazwy pochodzące od jego nazwiska wielu miejscom m.in. szczyt Strzeleckiego i góry Strzeleckiego w Tasmanii, jezioro Strzeleckiego w Australii, pasmo górskie Strzeleckiego oraz miasteczko Strzelecki. W 1939 roku, sto lat po odkryciu Góry Kościuszki, Polacy mieszkający w Australii, Australijczycy polskiego pochodzenia oraz władze Nowej Południowej Walii, postanowili zorganizować komitet do przygotowania uroczystości z tej właśnie okazji. 17 czerwca 1940 roku, w czasie głównych obchodów rocznicy tego wydarzenia odsłonięto, ufundowaną przez młodzież z australijskich szkół, tablicę pamiątkową wykonaną z brązu. Napis na tablicy, którą umieszczono na granitowym cokole, w tłumaczeniu na język polski jest następujący: "Z doliny rzeki Murray polski badacz Paweł Edmund Strzelecki wspiął się na te Alpy Australijskie 15 lutego 1840". Sam Strzelecki tak opisywał swoje pierwsze wrażenia z tej wspinaczki: "Szczyt skalisty i nagi, przewyższający kilka innych wywarł na mnie tak wielkie wrażenie przez podobieństwo do kopca wzniesionego w Krakowie nad grobem patrioty Kościuszki, że choć w obcym kraju, na obcej ziemi, lecz wśród wolnego ludu, który cenił wolność i jej atrybuty, nie mogłem powstrzymać się od nadanie górze nazwy Góra Kościuszki".